প্ৰতিধ্বনি pratidhwani

গাড়ীৰ পৰা নামিয়েই দোকানবোৰৰ সন্মুখত আয়শাই অলপ থতমত খালে৷ বহুদিন হ’ল বজাৰ নকৰা, একপ্ৰকাৰ কবলৈ গ’লে তিনি চাৰি বছৰৰ পৰা বজাৰ কৰিবলৈ এৰি দিছে আয়শাই৷ এতিয়া আকৌ ককালৰ বিষটোয়ে মাজে মাজে আয়শাক বিৰক্তি কৰে৷ তাৰোপৰি বৰ্তমান কাশ্মিৰৰ পৰিস্থিতিও ভাল নহয়৷ কাৰ গুলিত কাৰ নাম লিখা থাকে ঠিক নাই ৷ ঘৰৰ পৰা ওলালে আকৌ ঘৰত সশৰীৰে ঘূৰি যাব পাৰিব নে নাই তাৰ কোনো ঠিক নাই, তথাপি নিজৰ মনৰ তাগিদাত আজি বজাৰ কৰিবলৈ আহিছে৷ বাছৰ পৰা নামিয়েই আয়শাই লক্ষ্য কৰিলে এই কেইবছৰত বজাৰৰ বহুখিনি পৰিবৰ্তন হৈছে৷ পুৰণি দোকানবোৰৰ মাজে মাজে নতুন দোকান কিছুমানৰ জাক জমকতাত বাৰুকৈয়ে চকুত চমক লগায়৷ সেই চমকে মানুহক টানিলৈ যায় দোকানলৈ৷ আয়শাও দুখোজমান দি আকৌ ৰৈ গ’ল৷  ‘অচিনাকি দোকানিবোৰে যদি ঠগন দিয়ে? দাম বেচিকৈ লয় যদি?’ নিজকে নিজে প্ৰশ্ন কৰি আয়শাই আকৌ পিছুৱাই গ’ল চিনাকি দোকান এখন বিচাৰি৷ দৃষ্টি ঘূৰাই থাকোতে পুৰণি চিনাকী ঠাইত চিনাকি দোকান এখন বিচাৰি পালে৷ এইখন দোকানো উন্নত কৰিছে৷ সু-সজ্জিত গ্লাছ- শ্বকেজেৰে নানা ৰঙৰ কাপোৰ ওলমাই ৰাখিছে৷ দোকানীজনক নেদেখা হ’লে চিনাকি দোকান নহয় বুলি কিজানি ঘূৰিয়েই আহিলহেঁতেন আয়শাই৷ আগৰ দৰে কলা ফ্ৰেমৰ

অমিতা( papaya) এবিধ সুমিষ্ট, সোৱাদযুক্ত ফল৷ এই ফল স্বাস্থ্যৰ বাবে বৰ উপকাৰী৷ অমিতা কেচাঁ অৱস্থাত আঞ্জা , চালাড হিচাপে খোৱা হয় আৰু পকিলে ফল হিচাপে খোৱা হয়৷ পকা অমিতাৰ পৰা জাম-জেলি, আইচক্ৰীম, বিভিন্ন ধৰণৰ মিঠাই আদি তৈয়াৰ কৰে৷অমিতাৰ পৰা নিষ্কাষণ কৰা পপেইনৰ পৰা ব্যৱহাৰিকভাৱে ছুইংগাম, টুথপেষ্ট, চেম্পু আৰু ফেচিয়েল ক্রীমত ব্যৱহাৰ কৰে। অমিতা এডলীয়া গছৰ বহু বৰ্ষজীৱি উদ্ভিদ। ডাল নাথাকে যদিও খাজকটা বহু পাতৰ, দীঘল ঠাৰিৰে, সৰ্পিল আকাৰত বাঢ়ি যোৱা দেখা যায়। ফুলবোৰ বগা সৰু সৰু। ফুল দুবিধ আছে যদিও স্ত্ৰীকেশৰ থকাবোৰহে অমিতা হৈ বৃদ্ধি পায়। অমিতাৰ পাত, ফুল, ফল, শিপা সকলো ঔষধি হিচাপে ব্যৱহাৰ কৰিব পাৰি। অমিতাৰ ভিতৰভাগ ফোঁপোলা আৰু অসংখ্য গুটিৰে ভৰপূৰ। অমিতাৰ ইংৰাজী Papaya নামটো বিশ্বৰ আন বিভিন্ন ভাষাটো প্ৰচলিত; তাৰে কেইটিমান উদাহৰণ হ’ল – স্পেইন, নৰৱে, জাৰ্মানী,মালটা, চুইডেন, আয়াৰলেণ্ড, হাংগেৰি, ৰোমানিয়া, উজবেক, টাৰ্কি,ফিলিপিনো, ইণ্ডোনেচিয়া আদি দেশৰ ভাষা ৷ ফ্ৰান্সত বুলে – Papaye ৷ টাই ভাষাত মাক কাং, ৰাচিয়া আৰু ইউক্ৰেইনত বুলে – Papayya ৷ বাংলাত পেঁপে, হিন্দীত পপীতা, নেপালিত মেৱা,মধুফল আৰু অমৃতা, মাৰা

বেল(wood Apple )  আমাৰ  সকলোৰে পৰিচিত নাম,কিন্তু আমি বহুতেই ইয়াৰ গুনাগুনৰ বিষয়ে নাজানোঁ৷ বেল সোৱাদেৰ আৰু  ঔষদি গুনেৰেও ভৰপূৰ৷বেলৰ লগতে এই গছৰ ছাল, পাত আদিও ঔষদি গুনে ভৰপুৰ৷ ইয়াৰ উপৰিও বেল বগা চিমেন্টৰ লগত ব্যৱহাৰ কৰে৷বেল বহুধৰনে ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷বেল চূৰ্ণ কৰি ঔষদ ৰূপে ব্যৱহাৰ কৰা হয়৷ কেচাঁ বেল কাটি শুকাই চাহ খোৱা হয়৷ আধা পকা বেল মূৰাব্বা বনোৱা হয়৷  পকা বেল চৰ্বত কৰি খোৱা হয়৷ এই বেলত বিভিন্ন ৰোগ ধ্বংস কৰাৰ ক্ষমতা আছে৷ যাৰ বাবে ইয়াক শান্ডল্য কোৱা হয়,যাৰ অৰ্থ পীড়া নিবাৰক৷ বেল গছ ভাৰতৰ সকলো ঠাইতে পোৱা যায়৷ ভাৰতৰ কিছুমান ঠাইত ই আন  নামেৰেও জনাজাত৷অসম আৰু কলকতাত বেল,গুজৰাটত বিলি,পাঞ্জাৱত শ্ৰীফল, সন্থালত সিংজো,কঠিয়াবাৰত থিলকথ নামেৰেও জনা যায় ৷ বেল গছ ১৫ ৰ পৰা ৩০ ফুট ওখ হয়৷ফেব্ৰুৱাৰী- মাৰ্চ মাহত বেলৰ কলি ওলাই গৰম অহাৰ লগে লগে বেল পকীৱলৈ ধৰে৷কেচাঁ থাকোতে বেল দেখাত সেউজীয়া আৰু পকীবলৈ ধৰিলে লাহে লাহে সোনোৱালী হালধীয়া দৰে হয়৷ বেলত পোৱা বহুধৰনৰ ভিটামিন,ফাইবাৰ,উপকাৰী চৰ্বী, খনিজলৱন আদি পোৱা যায় যেনে- ফচফৰাচ, কেলচিয়াম,আইৰন, পেক্টিন, শৰ্কৰা,কসায়িন,লদবাব আদি৷ ১০০ গ্ৰাম বেলত পোৱা পোষক তত্

হঠাৎ মাজৰাতি কোনোবাই দুৱাৰত টুকুৰিয়াইছিল দুৱাৰ খুলি দেখিলোঁ‌ সন্মুখত কৰিমন,বচিৰ,আব্দুল (ইহঁতক কিছুদিন আগতে টিভিৰ কোনো খৱৰত দেখিছিলোঁ‌ ঠিক মনত নাই) সিহঁতৰ হাতে হাতে ৰঙা নিচান আৰু কান্ধত এটাকৈ টোপোলা। কিহঁ‌ৰ নিচান বুলি সোধাত আব্দুলে কলে - দেখা নাই তেজ তিতা লাল নিচান স্বাধীনতা বিচাৰিছোঁ‌,স্বাধীনতা. .. মই সুধিলো -টোপোলাটোত কি ? বচিৰে কলে- টোপোলাত ইতিহাস লৈ ঘূৰিছোঁ‌। মই-ইতিহাস? কৰিমন-হয় ইতিহাস, সেই ৰাতি নেলিত সিহঁতে গাওঁ জ্বলাই তাত ককাক জীৱন্তে জ্বলাই দিয়া ইতিহাস, বালাগাৱত হানি খুচি দেউতাক হত্যা কৰা  ইতিহাস , মাটি ভেটি হেৰুৱাই ডিটেনশ্বন কেম্পত বন্দী মাৰ ইতিহাস আৰু পুষ্টিহীনতাত মৃত্যু হোৱা মোৰ ভাতৃৰ ইতিহাস, আৰু এচুকত আছে তাহানিৰ ৰেঙনিৰ ৰাজত্বৰ স্মৃতি যি আমাৰ ওঁ‌ঠৰ দাঁ‌তিত ৰং সানিছিল তাৰ মছলিন ঔজ্জ্বল্যতাই টোপনি প্লাৱিত কৰিছিল, যি আজি আৰু নাই। সিহঁতে কিছুসময় উচুপিছিল হঠাৎ বজ্ৰকোঠৰহৈ কৈছিল- দুখ নকৰিব সংগ্ৰাম কৰক সংগ্ৰাম আমাৰ সৈতে আজুৰি আনক স্বাধীনতাৰ স্বঅভিমান গাওঁক আমাৰ বিজয়ৰ গান আমি ফিৰাই আনিম আমাৰ সন্মান, ক্ৰমে ৰাতি গভীৰ হৈ আহিছিল পিছৰ

                   সময় প্ৰবাহমান নৈ, নৈয়ে পলস পেলোৱাৰ দৰে বিভীষিকাও কৰি যায়, যাৰ ত্ৰাসত আহত পথাৰবোৰ৷ প্ৰখৰ দুপৰীয়া৷ বাটৰ দাঁতিকাষৰীয়া পথাৰত ৰাজহাড় ভাজ পৰা বৃদ্ধজনে বোকা খামোচি আলি বান্ধি আছে এখন হাতেৰে৷ মানুহজন এহতীয়া, সোঁ হাতখন নাই৷ ভৰপক ৰ’দৰ উৎপীৰনত বোকা লাগি থকা সেইখন হাতেৰেই কপালৰ ঘাম মচি লৈছে কান্ধত থকা ৰঙা চেকৰ সৰু গামচাখনেৰে৷ বকাৰে লুতুৰি পুতুৰি হৈছে গামচাখন৷ গাল মুখৰ লগতে বগা দাঢ়ীবোৰতো বোকা লাগিছে৷ পেটৰ জলা জুইৰ তাড়নাত বৃদ্ধজনে ইমান কষ্ট কৰি থকা দেখি  দূখে বৰ পীৰা পাৰি বহিল ৷ বাটেৰে বহু মানুহ আহিছে গৈছে- কিন্তু বুঢ়ালৈ লক্ষ্য কৰিবলৈ কাৰো আজৰিয়েই নাই৷ মই আগবাঢ়ি গৈ মাত এষাৰ দিব বচাৰি আকৌ কিবা ভাবি পিছুৱাই আহিলোঁ৷ :নানা(ককা) ভাত আনিছো৷- এনেতে কাষৰ পৰা কাৰোবাৰ মাত শুনি ঘূৰি দেখিলোঁ  সৰু ছোৱালি এজনীয়ে চৰিয়া যেন লগা কিবা এটা এডোখৰ কাপোৰেৰে বান্ধি ওপৰৰ গাঠিত ধৰি বৃদ্ধজনৰ কাষ পাই মাত দিলে৷ বৃদ্ধই তৎক্ষনাত মূৰ তুলি চালে৷ বৃদ্ধই তাইক গছৰ ছাঁত ৰ’বলৈ ইংগিত দিলে৷ কিছুপৰ ছাঁত থিয় হৈ থাকি তাই ক্ৰমাৎ মোৰ পিনে আগবাঢ়ি আহিল৷ ‘ মানুহজন তোমাৰ কি হয়?’ – মনৰ উৎসুকতা ঢাকিব নোৱাৰি সুধিলোঁ৷ ‘ মোৰ

                      ১ ‘মানুহে মানুহৰ বাবে যদিহে অকনো নাভাবে……………৷ ধল পুৱাতেই বুলেনৰ মবাইলত ভূপেন হাজৰিকাদেৱৰ কালজয়ী গীতৰ ৰিং টন বাজি উঠিল৷ ভাগৰে তাক ফোন ধৰিবলৈ বাধা দিলেও বিবেকে জাগ্ৰত প্ৰহৰী সজাই আগবঢ়াই দিলে৷ বুলেনে শুই থাকি চকু বন্ধ কৰিয়েই ফোন ৰিচিভ কৰিলে৷ : হেল্ল…… আনফালৰ পৰা পুৰুষ কন্ঠ৷ বুলেনে ফোন কাটিয়েই একে জাপে বিচনাৰ পৰা উঠিল৷ উঠিয়ই প্ৰথমে প্ৰদিপক জগাবলৈ মাতিলে৷ : সোনকালে উঠ এফালে যাব লাগে৷ : তোৰ পৰা আৰু ৰক্ষা নাই, জোনৰ পোহৰ মাৰে যোৱাই নাই হ’বলা,কাৰ আকৌ কি বিয়াখন বাজি গ’ল? : ধেমালিখন নকৰিবিচোন, চুপচাপ উঠি আহ বাটতে কম৷ বুলেনে কৈয়ে আলনাৰ পৰা চাৰ্টটো লৈ বুটাম লগাই লগাই বাহিৰত ওলাই গ’ল৷ প্ৰদিপে ব্ৰাচ কৰিবলৈ বিচাৰিছিল যদিও বুলেনৰ খৰধৰ দেখি সিয়ো সাৰ্ট পিন্ধি কেমেৰাটো হাতত লৈ বুলেনৰ পিছে পিছে ওলাই গ’ল৷ বুলেনে তাৰ আপুৰুগীয়া পুৰণি বাইকখন ভিতৰৰ পৰা উলিয়াই থাকোতে প্ৰদীপে নিজৰ চাৰ্টটো পিন্ধি ললে৷ বুলেনে বাইখন উলিয়াই মৰমৰে মচিবলৈ ধৰিলে৷ : মোক তই ব্ৰাছ কৰিবলৈ নিদিলি আৰু এতিয়া খাটাৰাখনক মৰম কৰিছ, বা বা. ৷-প্ৰদীপে কিছু খং কৰিলে৷ :‘ ঐ ,এই খাটাৰাখনেই আমাক এমুঠি ভাত জোগাৰ কৰাত সহায়